کارکلاسی و جدول صفحه 4
کاروفناوری پودمان نوآوری وفناوری
بررسی زندگی چند دانشمند ومخترع ایرانی
مخترع و نوآور |
اختراع و نوآوری |
هدف از اختراع و نوآوری |
شیخ بهایی |
حمامی که با یک شمع گرم میشد |
استفاده از گازهای فاضلاب و گرم کردن حمام |
جابر بن حیان |
ظروف سفالی براق |
استفاده از لعاب برای دوام بیشتر |
بنو موسی |
وسیله ای برای جدایی روغن از آب |
جدا نمودن روغن از آب |
خوارزمی |
جداولی برای ستاره شناسی |
برادران بنوموسی: ریاضیدان و منجم.
ابوالحسن بیهقی: ریاضیدان، ستارهشناس، تاریخدان و عالم دینی.
ابوریحان بیرونی: ریاضیدان، ستارهشناس، تقویمشناس، انسانشناس، تاریخنگار، گاهنگار و طبیعیدان. بیرونی را بزرگترین دانشمندِ مسلمان و یکی از بزرگترین دانشمندانِ ایرانی در همهٔ اعصار میدانند.
مولانا عبدالعلی بیرجندی: ریاضیدان و منجم برجسته. وی آثار زیادی را برجا گذاشت و کتاب معرفت فلاحت وی در سالهای اخیر به چاپ مجدد رسیدهاست.
اخوینی بخاری: پزشک و از صاحب نظران درمان مالیخولیا.
ابوالقاسم مقانعی: پزشک.
ابوحنیفه دینوری: گیاهشناس، ستارهشناس، جغرافیدان، ریاضیدان، تاریخنگار و متخصص ذوب فلزات. وی را از بزرگترین گیاهشناسان مشرق زمین دانستهاند.
ابن کثیر فرغانی: ستارهشناس.
کمالالدین فارسی: ریاضیدان و فیزیکدان برجسته. از فعالان فیزیک نور و نظریه اعداد.
ابراهیم فزاری: ریاضیدان و منجم.
محمد بن ابراهیم فزاری: ستارهشناس
ملا محسن فیض کاشانی: فیلسوف.
محمدقاسم فرشته: تاریخنگار.
ابن فقیه همدانی: جغرافیدان و تاریخنگار.
محمد بن ابوبکر فارسی: ریاضیدان و ستارهشناس.
ابوحامد محمد غزالی: فیلسوف.
حکیم گیلانی: پزشک.
کوشیار گیلانی: ریاضیدان، ستارهشناس و جغرافیدان.
اسماعیل جرجانی: پزشک.
ابوسعید ضریر گرگانی: ریاضیدان و ستارهشناس.
رستم گرگانی: پزشک.
ابوسهل مسیحی: پزشک، ریاضیدان و منجم. وی نویسندهٔ کتاب المائة فی الصناعة الطبیة از مشهورترین کتابهای پزشکی است.
حکیم غلام امام: پزشک و نویسندهٔ رسالهای دربارهٔ درمان بیماریهای نادر.
حکیم محمد شریف خان: پزشک دربار گورکانیان. وی نویسندهٔ کتابی درباهٔ داروهای هندی میباشد.
ابوالفضل هروی: ریاضیدان و ستارهشناس.
ابو منصور موفق هروی: پزشک و داروشناس. او نویسندهٔ کهنترین کتاب فارسی موجود در داروشناسی است.
محمد بن یوسف هروی: پزشک. وی آثار مهمی دربارهٔ آناتومی و آسیبشناسی بدن نوشت. وی همچنین دربارهٔ سالخوردگی نیز کتاب مهمی دارد.
حبش حاسب: ریاضیدان، ستارهشناس و جغرافیدان. وی برای حل مسائل اخترشناسی کروی، تبدیل مختصات، اندازهگیریهای زمان، و بسیاری مسایل دیگر به مثلثات روی آورد و با تعریف جیب (سینوس) و تنظیم جدول مماس و ابداع نسبتی به نام ظلٌ که امروزه تانژانت گفته میشود و سرانجام تهیه جداول معادلات اخترشناسی معیار به دست میدهد. حاسب اولین کسی است که جداولی برای تابعهای سینوس و تانژانت تهیه کرد او در حدود سال ۸۵۰ میلادی در زیج خود جدولی برای تابعهای سینوس و تانژانت تهیه کرد.
عینالقضات همدانی: ریاضیدان، حقوقدان و فیلسوف.
حاسب طبری: ستارهشناس و ریاضیدان.
ابن ابی صادق: پزشک و فیلسوف. از شاگردان ابن سینا بود و به خاطر آثار باارزشش به بقراط ثانی معروف شد.
ابن خردادبه: جغرافیدان، تاریخنویس و موسیقیشناس.
منصور ابن الیاس: پزشک و کالبدشناس. وی نویسندهٔ نخستین کتاب آناتومی رنگی جهان است و در کتاب خود انواع ارگانها از جمله رگها و استخوانها را بررسی کردهاست.
ابن سینا: همه چیزدان، پزشک، ریاضیدان، منجم، فیزیکدان، شیمیدان، روانشناس، جغرافیدان، زمینشناس، شاعر، منطق دان و فیلسوف. وی مشارکتهای مهمی در علوم مختلف به ویژه پزشکی، نجوم و فلسفه داشت. وی کتاب قانون طب را در علم پزشکی و شفا را در فلسفه به نگارش درآورد. وی از جمله نخستین افرادی است که گذر زهره را رصد کرده است.
اصطخری: جغرافیدان و نقشهکش بزرگ. وی نقشههای متعددی از مناطق گوناگون در کتابهایش به تصویر درآورده است.
ابوالعباس ایرانشهری: همه چیزدان، ریاضیدان، تاریخدان، طبیعی دان و فیلسوف.
ابوحاتم مظفر اسفزاری: ریاضیدان، ستارهشناس و مخترع. وی هم دورهٔ خیام بوده و با کمک وی تقویم کنونی ایران را اصلاح کردهاست.
جابر بن حیان: همه چیزدان، شیمیدان، ستارهشناس، فیزیکدان و فیلسوف. وی را پدر علم شیمی نوین میدانند. کشف مواد شیمیایی متعددی همچون هیدرو کلریک اسید، نیتریک اسید، تیزاب (مخلوطی از دو اسید یاد شده که از جمله اندک موادی است که طلا را در خود حل میکند)، سیتریک اسید (جوهر لیمو) و استیک اسید (جوهر سرکه)، همچنین معرفی فرایندهای تبلور و تقطیر که هر دو سنگ بنای شیمی امروزی بهشمار میآیند، از جمله یافتههای اوست. او همچنین یافتههای دیگری دربارهٔ روشهای استخراج و خالص سازی طلا، جلوگیری از زنگ زدن آهن، حکاکی روی طلا، رنگرزی و نم ناپذیر کردن پارچهها و تجزیهٔ مواد شیمیایی ارائه داد. از جمله اختراعهای دیگر او، قلم نوری است. قلمی که جوهر آن در تاریکی نیز نور میدهد. (احتمالاً با استفاده از خاصیت فسفر این اختراع را انجام دادهاست) و دستهبندی امروزی عنصرها به فلز و نافلز
ایدمر جلدکی: شیمیدان.
عطاملک جوینی: تاریخدان. وی نویسندهٔ کتاب سرشناس تاریخ جهانگشای میباشد.
جمالالدین بخاری: ستارهشناس. وی نقش مهمی در راهیابی ستارهشناسی اسلامی به چین داشتهاست.
عباس بن سعید جواهری: ریاضیدان. وی مشاهدات ستارهشناسی را نیز انجام دادهاست. مهمترین کار او تفسیرش در مورد اصول اقلیدس بود که شامل نزدیک به ۵۰ گزاره بود. کار دیگر وی تلاش برای اثبات اصل توازی اقلیدس بود.
ابوبکر کرجی: ریاضیدان و مهندس حفر قنات. وی مخترع تراز دایرهای و اختراع زاویه یاب و ارتفاع یاب بوده و در زمینه معادلات ریاضی با درجه بالای ۲ دستاوردهای مهمی داشتهاست. وی در زمینهٔ پیدایش آبهای زیرزمینی و راههای استخراج آنها نظریهها و روشها و اختراعهای بدیعی داشتهاست.
غیاثالدین جمشید کاشانی: ریاضیدان و ستارهشناس. وی عدد پی را تا ۱۶ رقم اعشار حساب کرد. روشهای کنونی چهار عمل اصلی و محاسبه جذر توسط وی اختراع شدهاند.
برهانالدین کرمانی: پزشک. وی از بزرگترین نویسندگان کتابهای پزشکی بودهاست.
خازنی: ستارهشناس. وی از شاگردان خیام بوده و در تدوین گاهشمار جلالی نقش مهمی ایفا کردهاست.
عمر خیام: همه چیزدان. ریاضیدان، فیزیکدان، ستارهشناس، فیلسوف و نظریهپرداز موسیقی. او نخستین کسی بود که نشان داد معادلهٔ درجهٔ سوم ممکن است دارای بیش از یک پاسخ باشد یا این که اصلاً جوابی نداشته باشند. مثلث خیام و بسط دوجملهای خیام - نیوتون، محاسبهٔ مدار گردش کرهٔ زمین به دور خورشید تا ۱۶ رقم اعشار و اصلاح تقویم جلالی که امروزه در ایران استفاده میشود، از جمله کارهای وی بودهاند.
سلطانعلی خراسانی: پزشک. وی کتابی با نام دستورالعلاج به زبان فارسی نوشت.
بهاءالدین مروزی: ریاضیدان، ستارهشناس و جغرافیدان.
محمد بن موسی خوارزمی: همه چیز دان، ریاضیدان و ستارهشناس، فیلسوف، جغرافیدان و تاریخدان. وی را پدر علم جبر و از بزرگترین ریاضی دانان تاریخ نامیدهاند. وی نقشههای زمین و آسمان را تهیه کرد و نقشه بطلیموس را نیز اصلاح کرد.
نجم الدین القزوینی الکاتبی: پزشک، ستارهشناس، شیمیدان و فیلسوف.
ابوسهل بیژن کوهی: ریاضیدان و ستارهشناس و مبدع پرگار تام .
ابواسحاق کوبنانی: ریاضیدان، ستارهشناس و ادیب.
ابوزین کحال: پزشک. وی نویسندهٔ کتاب شرایط جراحی میباشد.
ابوعبدالله محمد بن عیسی ماهانی: ریاضیدان، ستارهشناس و مهندس. معادله درجه سوم را به وی نسبت میدهند که در بین دانشمندان اسلامی به معادله ماهانی موسوم است.
ابن ماسویه: پزشک. آثار کالبدشناسی و طبی زیادی به نام اوست، مخصوصاً دغلالعین، که قدیمیترین رسالهٴ منظم چشمپزشکی موجود به زبان عربی است و کتاب النوادر الطبیة که ترجمهٴ لاتینی آن در قرون وسطی رواج زیادی داشت.
ابوعلی مسکویه: پزشک، شیمیدان، فیلسوف و تاریخدان.
شرفالزمان طاهر مروزی: پزشک و جغرافیدان دربار سلجوقی. وی کتاب طبائع الحیوان را در علوم طبیعی نگاشت و به مشاهدهٔ کرمهای انگلی پرداخت.
حمدالله مستوفی: جغرافیدان، مورخ، شاعر و نویسنده.
ملاصدرا: متأله و فیلسوف. شهرت وی به خاطر نظریهٔ حرکت جوهری است.
بنوموسی: ریاضی دانان، منجمان و فیزیکدانان که از فرزندان موسی بن شاکر خراسانی بودند. تألیفات ریاضی، نجومی، و مکانیکی متعددی بدیشان منسوب است، مهمترینشان کتاب الفرسطون، کتاب مساحةالاءکر و قِسمةالزوایا بثلاثة اقسام متساویة و وضع مقدار بین المقدارین لتتوالی علی قسمة واحدة میباشد.
ابوالعباس نیریزی: ریاضیدان و ستارهشناس. او اولین کسی است که کتانژانت را به کار برد و اولین کسی است که خط سیاه در رنگین کمان را کشف کرد و توضیح داد؛ و برای اولین بار کتابی در هواشناسی و ابزار آن نوشت. وی اثباتی بر قضیه فیثاغورس نوشت.
بهاءالدوله نوربخش: پزشک. از مهمترین کارهای او بیان تفاوت آبله با سرخک و بیان بیماری تب یونجه.
قمری بخاری: پزشک. وی از استادان ابن سینا و نویسندهٔ یکی از نخستین فرهنگهای پزشکی بود.
علی بن محمد سمرقندی: فیزیکدان، ریاضیدان، منجم، زبانشناس و متکلم.
زینالدین علی بن حسین انصاری: پزشک و داروساز.
- ۵۴۳۸
- ادامه مطلب